Çarpıcı araştırma: Uzun süre oturmak beyni öldürüyor

Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan yeni bir bilimsel araştırma, hareketsiz yaşam tarzının sadece fiziksel sağlığı değil, beyin yapısını da olumsuz etkilediğini ortaya koydu. Vanderbilt Üniversitesi, Pittsburgh Üniversitesi ve Seul Ulusal Üniversitesi’nden araştırmacıların ortak yürüttüğü çalışma, 50 yaş ve üzeri bireylerde uzun süreli oturmanın beyin hacminde küçülme ve bilişsel gerilemeye yol açabileceğini gösteriyor.

Çalışma, dünya genelinde hızla yaşlanan nüfus ve artan Alzheimer vakaları göz önüne alındığında, modern yaşamın “oturarak geçirilen saatleri” konusunda çarpıcı bir uyarı niteliği taşıyor.

GÜNDE NE KADAR OTURDUĞUNUZ BEYNİNİZİ ETKİLİYOR
Alzheimer’s & Dementia adlı prestijli akademik dergide yayımlanan araştırmaya göre, yalnızca düzenli egzersiz yapmak beyin sağlığını korumak için yeterli değil. Günlük hayatta uzun süre oturmak, beynin özellikle hafıza ve öğrenmeden sorumlu olan hipokampus bölgesinde incelmeye neden olabiliyor.

Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nden Nörolog Dr. Angela Jefferson, “Hareketsiz geçirilen zaman, yaşlılıkla birlikte beyinde doğal olarak görülen küçülme sürecini hızlandırabilir. Özellikle genetik olarak Alzheimer riski taşıyan bireyler bu etkilerden daha fazla zarar görebilir” ifadelerini kullandı.

Araştırma kapsamında yaşları 50’nin üzerindeki 404 gönüllü birey, bir hafta boyunca özel sensörlerle izlendi. Katılımcıların büyük çoğunluğu (%87), haftalık en az 150 dakikalık egzersiz süresini karşılıyor olmasına rağmen, gün içinde daha uzun süre oturan bireylerin beyin hacimlerinin daha düşük olduğu tespit edildi.

Araştırmanın başyazarlarından Dr. Marissa Gogniat, “Alzheimer riskini azaltmak yalnızca egzersizle ilgili değil. Oturarak geçirilen sürenin azaltılması, en az hareket kadar önemli bir faktör,” değerlendirmesini yaptı.

Beyin görüntüleme analizlerine göre, gün içinde daha fazla oturan bireylerde, özellikle hipokampus bölgesinde belirgin incelmeler görüldü. Hipokampus, hafıza işlemleri için kritik bir beyin bölgesi ve Alzheimer hastalığında ilk hasar gören alanların başında geliyor.

Araştırma, oturma süresi ile beyin hacmi arasında doğrudan bir nedensellik kurmasa da, belirgin bir ilişki bulunduğunu ortaya koyuyor. Uzmanlar, bu etkinin yaşla birlikte daha da belirginleştiğini ve özellikle genetik risk taşıyan bireylerde sonuçların daha çarpıcı olduğunu belirtiyor.

“MASA BAŞINDA ÇALIŞIYORSANIZ SIK ARA VERİN”
Araştırmacılar, gün içinde uzun süre masa başında oturan kişilere şu önerilerde bulunuyor:

Her 30 dakikada bir kısa molalar verin, ayağa kalkın veya birkaç dakika yürüyün.

Uzun toplantılar veya ekran karşısı işlerde, oturma sürelerini bilinçli olarak sınırlayın.

Fiziksel aktivitenin yanında "hareketli yaşam alışkanlıkları" geliştirin.

Dr. Jefferson, “Sadece spor salonuna gitmek değil, günlük yaşamın içinde sürekli hareket hâlinde olmak beyin sağlığı için belirleyici” dedi.