Rusya-Ukrayna savaşı her gün farklı boyutu ile gelişmeye ve dünya tarafından da tiyatro gibi izlenmeye devam ediyor.
Bizde bu konuda her gün bir şeyler okumaya, birilerini dinleyerek yeni yeni şeyler öğrenmeye çalışıyoruz.
Mesela bugünler için savaşı en güzel şekilde tarif diye şunu söyleyebilirim;
“Rus ayısı Ukrayna’nın üzerine abandı sadece nefes alıp vermesine izin veriyor”
………….
Bunu söylüyorum da yazarsam dostlara zarar verir miyim diye RUS AYISI konusunu öğrenmek istedim. Bu konuda biraz bir şeyler öğrenmeye çalıştım.
İzninizle bunları da sizlerle paylaşmak istiyorum.
Çünkü bilmediğim bir şeyi öğrenmekten büyük keyif duymanın ötesinde heyecanlanıyorum.
………….
Rus ayısı, Ruslarla özleşmiş bir sembol imiş.
16'ncı yüzyıldan beri kullanılmaktaymış.
O zamandan beri Rusya Çarlığı, Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve Rusya için kullanılmış. Zaman zaman Rusların kendisi tarafından da kullanılıyormuş.
Peki 'Rus ayısı' tabiri nereden geliyor?
Rusların ayı benzetmesini olumlu bulması ve siyasi olarak 'Rus ayısı' tabirinin ortaya çıkması derin coğrafi, tarihi, edebi ve siyasi nedenlere dayanıyormuş.
Rusların diğer pek çok milletin aksine ayılara övgüde bulunduğu, ülkede bir insan için "ayı" tabirinin kullanılmasının övgüyle karşılandığı biliniyormuş.
Dahası dünya diplomatik argosunda Rusya'nın politikalarıyla ilgili 'Rus ayısı' tabiri sıklıkla kullanılmış.
Peki Rusların ayıyı olumlu bir tabir olarak görmesi ve Ruslarla ayının bu kadar özdeşleşmesi nereden geliyormuş?
Coğrafi etkisini şöyle tanımlıyorlar.
Rusya'nın batı yarısının ormanlık yapısı Rus kültürünü mesken inşa malzemesinden beslenmeye, insani ilişkilerden, mitolojiye, hikayelere ve her türden edebiyata ormancılık kültürüyle yoğurmuş. Bu bölgede bulunan bol miktarda ayı da Rus kültürünün ayılarla etkileşimini artırmış, ayıları Ruslar için normalleştirmiş.
Rus mitolojisinde ayının yeri ise "Biz hikayedeki ayı gibiyiz" …
Eski Rus hikayelerine göre ayı, Adem ile Havva'nın ormana kendi başına yaşaması için bıraktıkları çocuklarıdır. Bu mitolojiye göre başta insan olan bu çocuklar kendi aralarında çoğalırken efsanevi biçimde ayıya dönüşmüştür. Bu sebeple insanoğlu ayıyı sıradan bir hayvan olarak değil öz kardeşi olarak görmelidir.
Bu mesajı işleyen mitolojik Rus efsaneleri Rusların kafasında ayıyı sadece insanoğlunun kardeşi yapmamış, Rusların kendilerini de ayıyla özdeşleştirmesini sağlamıştır.
Çünkü Ruslar da kendilerinden güneyde yer alan milletlerin aksine adeta soğuk ve ormanlık bir coğrafyada yaşam savaşı vermektedirler. Onlara göre diğer insanlar olan güneyliler ılık iklimlerde, verimli topraklarda rahatça yaşarken kendileri aynı ayılar gibi soğuk Rus ormanlarda hayatta kalmaya çalışmaktadırlar.
Bu ana tema üzerine Rus hikayelerinde güçlülüğün en önemli değer olduğu, ayının da gücünden sebep galip, galip olduğundan haklı olduğu işlenmektedir.
Yine bu hikayelere göre ayının gücünden gelen bir kaba sabalığı olsa da bunun hoş görülmesi gerektiği, aslında yerine göre insanlardan daha iyilik sever olduğu vurgulanmaktadır.
Tarih boyunca Rusların yaşadığı zorlu coğrafyanın ve baskıcı siyasi kültürün, güçlü olanın haklı olduğu, gücün en büyük değer olduğu, kabalığın önemsiz bir kusur olduğu inancını geliştirdiği gözlemlenmektedir.
Böylece Ruslar kendini bu özellikleri taşıyan ayılarla özdeşleşmişler.
'Rus ayısı'nın siyasileşmesi
Rus kültüründe eski dönemlerde bu şekilde yerleşen olumlu ayı imajı 16. yüzyılda Rus yönetimi tarafından resmileştirilmiştir.
Acımasızlığı, işkenceleri ve katliamları ile ünlü, 1533-1584 döneminde Rus tahtında bulunan 'Korkunç İvan' lakaplı Çar 4. İvan (1530-1584) ayıyı çarlık figürüne kattı. Böylece devletinin güçlü olduğu mesajını vermek istedi.
Diplomatik kullanımda 'Rus ayısı'
Ayı figürünün Rusya'da resmileşmesiyle dünyada da ayının Ruslarca olumlu anlamda kullanıldığı bilinir oldu. 18. yüzyılda Rusya büyük bir gelişme gösterdi. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Osmanlı Devleti açısından büyük bir yenilgiyle sona ermesi ve Osmanlı Devleti'nin Kırım'ı kaybetmesiyle Rusya'nın gücü tam anlamıyla tescillenmiş oldu.
Artık Rusya, İngiltere ve Fransa'nın ardından dünyanın en güçlü devleti sayılıyordu.
Rusya'nın bu dönemde hızla artan gücü, orantısız güç kullanımı, işgal ettiği bölgelerde yaptığı katliam ve yıkımın fazlalığı nedeniyle batı diplomasisinde gayri resmi ve argo sayılan bir kullanımla Rus Çarlığı'ndan 'Rus ayısı' diye bahsedilmeye başlandı.
Bunda Rusların zaten hem halk edebiyatıyla hem de 16. yüzyıldan itibaren resmen kendilerini ayıyla özdeşleştirmeleri de etkili oldu.
Ruslar ayı benzetmesine olumlu bir anlam yüklediklerinden bu kullanımdan rahatsız olmadılar, bilakis düşmanlarını korkutacağını düşündüğünden 'Rus ayısı' kullanımının diplomaside yayılmasını faydalı buldular.
…………….
O yüzyıldan bu yüzyıla geliyoruz.
Peki sizce nerede ne değişmiş gibi görünüyor?
Benim penceremden bakıldığı zaman hiçbir şey değişmiş gibi değil.
Açık söyleyeyim savaşın her türlüsü insanlık adına gözyaşı ve dramdır.
Yüzyıllardır değişmeyen bu sahne şimdi Ukrayna’da yaşanıyor.
Ukrayna savaşın bana göre daha henüz başlamamış savaşın gözyaşı ve dramını dünyaya psikolojik olarak işlemeye başladı.
Yahu daha durun bakalım.
Bakın paralı askerler denilen gözü dönmüş para için gözünü kırpmadan hareket eden her şeye ateş eden ve öldürmekten keyif alan.
Dahası ölmek için bile heyecan yapan paralı askerler Ukrayna’da bu kez farklı coğrafyada dahası Avrupa’nın göbeğinde şov yapacaklar.
Hani son Suriye’de gösteremediklerini, ya da gösterseler de Avrupa başta olmak üzere Dünya’nın görmemek için gözlerini kapattıkları sahne bu kez Avrupa’da perde diyecek.
Esas kan gözyaşı dramlar burada sahne alacak.
Demedi demeyin ayı çöktü abandı ve sadece nefes alıp vermesine izin veriyor.
Nereye kadar?
Nefes alamaz hale gelinceye kadar...
Sayfa başına git
GÜNCEL