.. AGONİ ..

    GİRİŞ  :  Tıp literatüründen dilimize en duru tanımlaması " Can çekişme " sürecidir. Ölümden önce yaşanılan, ölüm şekline göre bir dakikadan az ya da saatlerce sürebilecek sürecin yaşantılanmasıdır.., Nükleer ya da konvansiyonel bomba patlamalarında süreç bir kaç saniye kadar olabilirken, patlayıcı gaz yanıkları, boğulmalarda ve hayati organlardaki ateşli silah yaralanmalarında birkaç dakika sürebilir. Çoklu organ yetmezliği ve son dönem kanser durumlarında ise saatlere yayılabilir. Agoni safhasında vücudun dolaşım sistemi ( Kalp ve damarlar ), solunum sistemi ve sinir sistemine ilişkin değişiklikler neticesi bulgularda inişli çıkışlı grafikler saptanabilir..,

                        TARTIŞMA  :  Ekonomisi;  fibrilasyondaki kalp grafiği gibi hızlı yükselen atımlar ve beklenmedik çöküşler şeklinde görüntü veren yoğun bakım hastasının.., Sosyolojisi ; bazen derin , peş peşe soluk alıp vermeler ve kısa süre sonrasında yüzeyel ve yavaş seyirli nefes alıp verme şeklinde farklılıklar göstermesi..,  Psikolojisi ; uzun süreli bilinç yitimi, sözlü uyarılara cevapsızlık ve derin reflekslerin kaybı bulguları ile birlikte önce görme, işitme ve ağrılı uyaranlara cevapsızlık bulguları göstermesi neticesi, artık yoğun bakımda uzun süre tedavi gören hastanın,  " Agoni " safhasında olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu safhada işe yarayacağı düşünülen tedavi protokollerinin çoğuna da kısa süreli ve belirsiz cevaplar almak beklenti dahilindedir. Hukuki manada;  bu safhadaki bireyin vasiyetname düzenlemesi ya da mal alım satımı yapması, protokollere ya da kararnamelere imza atması geçersiz sayılır..?  Özellikle uzun süreli yoğun bakım yatışı olan hastalarda ya da kronik hastalıkların son aşamasındaki vakalarda " Agoni " safhasının sonuna doğru beklenmedik bir hızlı iyileşme görüntüsü ile karşılaşılması mümkündür.., Bilinci uzun aylar kapalı olan hasta,  konuşmaya ve sözel uyaranlara cevap vermeye başlayabilir. Ateşi, solunumu ve kalp ritmi normale dönebilir.., Çevresindeki yakınlarına cevap verebilir.., Bu dönemde irade dışı kas hareketleri saptanabilir.  Parmaklarda para sayma şeklinde istemsiz hareket ( Karfoloji ) gözlenebilir ki bu " Agoni" safhasında da olabilmektedir. Hekimlik tecrübelerinde rastlanabilen bu durum esasında " Agoni " aşamasının sonu ile ölüm başlangıcı arası bir final aşamasıdır.., Belki de bir veda etme fırsatı da olan bu periyodun süresi genellikle uzun bir zamana yayılmaz..!

                       SONUÇ   :  Bu süreçte hekimliğin temel görevi;  hasta yakınlarını sürece ilişkin nihai duruma hazırlamak ve görece iyileşme durumunun yaratabileceği ümitvar olma halini dizginlemektir. Bu bakış biçimine binaen son süreçte tanısal ekranlarda sıkça telaffuz edilen bazı tarihler olması hasebiyle bir çeşit seyir analizi yapmakta azami fayda görmekteyim.., Öncelikle bulguları tanısal ekranlara bağlı olarak değerlendiren ve teşhis manasında kendi muayenesini yapmaktan imtina eden uzman bireylerin söylemlerindeki, baskın seçim veya erken genel seçim tarihleri tababetle pek de uyuşmamaktadır.., 29-05-2022 tarihi ise sosyopolitik bir gönderme içerse de gerçekçilikten uzaktır kanaatimce.., Bu manada verebileceğim en kurgusal tavsiye ; 30-10-2022 tarihi olup,  hem kendi içinde bir "  Ebcet " matematiği barındırmakta ve hem de politik- ideolojik manada aşkın bir deneyim fırsatını barındırmaktadır.. Her bir yoğun bakım hastası için, üstelikte düzelme ihtimali varken solunum cihazına bağlı fişinin çekilmesi tababet açısından doğru bir eylem sayılamaz..!