Umut hakkı nedir? Kimler yararlanabilir?

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli Meclis'teki parti grup toplantısında çözüm sürecine ilişkin açıklamalarda bulundu. Bahçeli, Öcalan'a çağrı yaparak "Teröristbaşı Meclis’e gelsin DEM grubunda silah bırakıldığını ilan etsin" dedi.

Açıklamasında "umut hakkı"'nı hatırlatan Bahçeli, şunları söyledi:

"Bu dirayet ve kararlılığı gösterirse, "umut hakkı"nın kullanımıyla ilgili yasal düzenlemenin yapılması ve bundan yararlanmasının önü de ardına kadar açılsın. Ne Kandil, ne de Edirne; adres İmralı’dan DEM’e uzansın, bu ağır ve tarihi terör sorunu ülke gündeminden tamamen çıkarılsın."

UMUT HAKKI NEDİR?

Umut hakkı, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan mahkumların belirli bir süre cezaevinde kaldıktan sonra, iyi halleri değerlendirilerek, koşullu salıverilme imkanı elde edebilmesi ilkesini ifade eder. Bu hak, insan hakları açısından önemli bir kavram olup, kişilere hapiste geçirdikleri süre boyunca bir gün serbest bırakılma umudunu sağlar. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarında da umut hakkı üzerinde durulmuş, özellikle müebbet hapis cezalarının belirli aralıklarla gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. 2013 yılında Vinter ve Diğerleri - Birleşik Krallık davasında, AİHM müebbet hapis cezalarının gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, en fazla 25 yılda bir serbest bırakılma durumunun değerlendirilmesini tavsiye etmiştir.

Türkiye’de, Abdullah Öcalan davası bağlamında da umut hakkı gündeme gelmişti. Öcalan’ın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası nedeniyle, koşullu salıverilme hakkına sahip olup olamayacağı konusunda tartışmalar devam ediyor.

Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde, Türkiye’de terörle mücadele kapsamındaki suçlardan mahkum olanlar için koşullu salıverilme olanağı sınırlı tutulmuştur. Buna karşın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa’nın ilgili maddeleri doğrultusunda bu tür kişilerin umut hakkının korunup korunmayacağı konusu zaman zaman yargı kararları ve hukuk tartışmalarında yer buluyor.