Mikroplastikler zehir saçıyor

Mikroplastiklerin insan sağlığına verdiği zararları değerlendiren Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Okay Abacı, bu zararlı maddelerin hem çevre sağlığı hem de kardiyovasküler hastalıklar açısından önemli sorunlar içerdiğini söyledi.

Çapı 5 milimetreden küçük olan parçacıklara "mikroplastikler" denildiğini belirten Abacı, bu maddelerin genellikle şampuanlar, diş macunları, gıda ambalajları, plastik torbalar, şişeler gibi ürünlerin parçalanmasıyla veya endüstriyel üretim sırasında ortaya çıktığını dile getirdi.

Abacı, kalp ve damar sağlığına etkileri tam anlamıyla açıklığa kavuşmamış olsa da son yıllarda yapılan çalışmaların, mikroplastiklerin vücutta iltihabı tetikleyerek endotel denilen damarın iç yüzeyinde işlevsizliğe ve damar sertliği gelişimine neden olabileceğini ifade etti.

DAMAR TIKANIKLIĞI İLE KALP KRİZİ RİSKİ

Mikroplastiklerin, hava yoluyla solunarak, gıda ve su gibi sindirim yoluyla veya cilt teması gibi yollarla vücuda girebileceğini kaydeden Abacı, "Bağırsak duvarını geçip lenf sistemi veya doğrudan kan dolaşımına karıştıkları kanıtlanmıştır. Kan dolaşımına karışan mikroplastikler, damar iç yüzeyinde birikerek inflamasyon denilen iltihabi durumu artırabilir, bağışıklık hücrelerini aktive ederek plak oluşumunu hızlandırabilir. Bu süreç, uzun vadede damar tıkanıklığı, hipertansiyon ve kalp krizi riskini artırabilir. Nitekim 2023'te Lancet'te yayımlanan bir çalışmada, kalp damarlarında mikroplastik tespit edilen hastaların daha kötü klinik sonuçlara sahip olduğu bildirildi." dedi.

Kardiyovasküler hastalığı olanların daha fazla risk altında olduğunu vurgulayan Abacı, "Halihazırda kalp-damar hastalığı olan bireylerde damarlar daha hassas ve zaten iltihap halindedir. Mikroplastiklerin tetiklediği ek iltihabi durum (inflamasyon) bu hastalarda plak yırtılmasına neden olabilir. Bu da ani damar tıkanmaları veya kalp krizi riskini artırabilir. Ayrıca bu hastalarda bağışıklık sistemi düzensizliği veya ağrıyı hafifletmek ve iltihabı azaltmak için ilaç kullanımı, mikroplastiklere karşı daha savunmasız hale getirebilir." şeklinde konuştu.

Abacı, mikroplastiklerin bağışıklık sistemi tarafından yabancı cisim olarak algılandığını, bunun da iltihaplanma, damar iç yüzeyinde hasar, pıhtılaşma riskinde artış ve damar sertliği oluşumu gibi kalp hastalıklarına neden olabileceğini belirtti.

?Plastik ambalajlı ürünlerden geçen mikroplastiklerin etkisini azaltmak için bazı önerilerde bulunan Abacı, "Bireysel önlemler oldukça etkilidir. Cam, metal veya seramik kaplar kullanılabilir. Plastik şişelerde su tüketimini azaltmaya, filtreli su sistemleri tercih etmeye dikkat edilmelidir. Hazır gıdalardan ve mikrodalgada plastik kapla ısıtılan yiyeceklerden kaçınmak gerekir. Bez çanta ve cam kavanoz gibi sürdürülebilir ambalajlara yönelmek, plastik ürünlerin etiketlerini okuyup plastik üretiminde kullanılan bir kimyasal olan 'BPA Free' yani bu kimyasalı içermeyen ürünleri tercih etmek önemlidir." ifadelerini kullandı.

?Prof. Dr. Abacı, plastik kullanımını azaltmanın mikroplastiklerin neden olduğu iltihaplanmaların önüne geçileceğini ve kalp sağlığı açısından uzun vadeli faydaları olabileceğini dile getirdi.