GÜNCEL
DSÖ'nün 28 Kasım tarihli raporunda, “Kısırlık milyonlarca insanı etkiliyor ve ailelerini ve toplumlarını etkiliyor. Tahminlere göre, dünya çapında üreme çağındaki her altı kişiden yaklaşık biri yaşamı boyunca kısırlık sorunu yaşıyor.” bilgisine yer verildi.
Sağlık örgütü, araştırmasında kısırlığın tanımını şöyle yaptı:
“Kısırlık, 12 ay veya daha uzun süreli düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik elde edilememesiyle tanımlanan erkek veya kadın üreme sisteminin bir hastalığıdır. Kısırlık, erkek, kadın veya açıklanamayan faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı kısırlık nedenleri önlenebilir. Kısırlık tedavisi genellikle tüp bebek (IVF) ve diğer tıbbi destekli üreme yöntemlerini içerir.”
KISIRLIĞIN NEDENLERİ
DSÖ, raporunda temel bilgilere de yer verildi ve sorunun kaynakları konusunda tespitler aktarıldı. Bu tespitler şöyle:
- Erkek üreme sisteminde kısırlık en sık olarak meninin dışarı atılmasındaki sorunlar, sperm yokluğu veya düşüklüğü ya da spermin anormal şekil (morfoloji) ve hareket (motilite) özelliklerinden kaynaklanır.
- Kadın üreme sisteminde kısırlık, yumurtalıklar, rahim, fallop tüpleri ve endokrin sistem başta olmak üzere çeşitli anormalliklerden kaynaklanabilir.
- Kısırlık birincil veya ikincil olabilir. Birincil kısırlık, kişinin daha önce hiç gebelik elde edememesi durumudur; ikincil kısırlık ise daha önce en az bir gebelik elde edilmiş olmasıdır.
- Doğurganlık bakımı, kısırlığın önlenmesi, teşhisi ve tedavisini kapsar. Doğurganlık bakımına eşit ve eşit erişim, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde olmak üzere çoğu ülkede hala bir zorluktur. Doğurganlık bakımı, ulusal evrensel sağlık sigortası fayda paketlerinde nadiren önceliklendirilmektedir.
KADIN ÜREME SİSTEMİ NASIL KISIRLIĞA NEDEN OLUR?
DSÖ'nün raporuna göre, kadın üreme sisteminde kısırlığına neden olabilecek sorunlar, tedavi edilmeyen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar veya güvenli olmayan kürtaj, doğum sonrası sepsis veya karın cerrahinin komplikasyonları nedeniyle oluşan tıkalı fallop tüpleri gibi tüp bozuklukları; doğası gereği iltihaplı, doğası gereği doğuştan veya doğası gereği iyi huylu (miyomlar gibi) olabilen rahim bozuklukları, polikistik over sendromu ve diğer foliküler bozukluklar gibi yumurtalık bozuklukları, üreme hormonlarında dengesizliğe neden olan endokrin sistem bozuklukları, olarak sıralandı.
Rapora göre, erkek üreme sistemindeki olası sorunlara dikkat çekilirken, şu tespitlere yer verildi:
"Üreme kanalının tıkanması, meninin atılmasında işlev bozukluklarına neden olur. Bu tıkanıklık, meniyi taşıyan tüplerde (örneğin boşalma kanalları ve seminal veziküller) meydana gelebilir.
- Tıkanıklıklar genellikle genital bölgedeki yaralanmalardan veya enfeksiyonlardan kaynaklanır; Hipofiz bezi, hipotalamus ve testisler tarafından üretilen hormonlarda anormalliklere yol açan hormonal bozukluklar (testosteron gibi hormonlar sperm üretimini düzenler). Hormonal dengesizliğe yol açan bozukluklara örnek olarak hipofiz veya testis kanserleri verilebilir; örneğin varikosel veya sperm üreten hücreleri bozan tıbbi tedaviler (kemoterapi gibi) nedeniyle testislerin sperm üretememesi ve anormal sperm fonksiyonu ve kalitesi. -
Spermin anormal şekline (morfoloji) ve hareketine (motilite) neden olan durumlar veya durumlar doğurganlığı olumsuz etkiler. Örneğin, anabolik steroid kullanımı sperm sayısı ve şekli gibi anormal semen parametrelerine neden olabilir. Sigara, aşırı alkol tüketimi ve obezite gibi yaşam tarzı faktörleri doğurganlığı etkileyebilir. Ayrıca, çevre kirleticilerine ve toksinlere maruz kalmak, gametler (yumurta ve sperm) için doğrudan toksik olabilir ve bu da sayılarının azalmasına ve kalitesinin düşmesine neden olabilir."
KISIRLIK SORUNU NASIL ÇÖZÜLEBİLİR?
Kısırlıkla mücadele için gerekli önlemlerin de sıralandığı raporda, “Her insanın, ulaşılabilir en yüksek fiziksel ve ruhsal sağlık standardına sahip olma hakkı vardır. Bireyler ve çiftler, çocuklarının sayısına, zamanına ve doğum aralıklarına karar verme hakkına sahiptir. Kısırlık, bu temel insan haklarının gerçekleşmesini engelleyebilir.” denildi.
Rapora göre, “Heteroseksüel çiftler, eşcinsel partnerler, yaşlılar, cinsel ilişkide olmayan bireyler ve bazı HIV sero-uyumsuz çiftler ve kanserden kurtulanlar gibi belirli tıbbi rahatsızlıkları olanlar da dahil olmak üzere çok çeşitli kişiler kısırlık yönetimi ve doğurganlık bakımı hizmetlerine ihtiyaç duyabilir.”
Raporda, kısırlıkla mücadele etmenin, cinsiyet eşitsizliğini de azaltabileceği değerlendirmesine yer verilirken, sorunun daha çok kadınlar da olduğunun düşünüldüğüne dikkat çekildi, şu yorumlarda bulunuldu:
“ Hem kadınlar hem de erkekler kısırlık yaşayabilir, ancak bir erkekle ilişkisi olan kadınların, kısır olup olmadıklarına bakılmaksızın, genellikle kısırlıktan muzdarip oldukları düşünülür. Kısırlık, kısır çiftlerin ve özellikle de sıklıkla şiddet, boşanma, toplumsal damgalanma, duygusal stres, depresyon, anksiyete ve düşük öz saygı sorunları yaşayan kadınların yaşamları üzerinde önemli olumsuz sosyal etkilere sahiptir. Bazı durumlarda, kısırlık korkusu, çocuk sahibi olmanın yüksek toplumsal değeri nedeniyle erken yaşta doğurganlıklarını kanıtlamaları için toplumsal baskı altında hisseden kadın ve erkekleri doğum kontrolü kullanmaktan alıkoyabilmektedir. Bu gibi durumlarda, doğurganlık ve kısırlığın yaygınlığı ve belirleyicileri konusunda anlayışı geliştirmek için eğitim ve farkındalık yaratma müdahaleleri hayati önem taşımaktadır.”
Sayfa başına git
