Dijital detoks ruh sağlığını koruyor

Psikiyatri Uzmanı Dr. Cengiz Soylu, dijital bağımlılığın çağın en ciddi sorunlarından biri haline geldiğini söyledi. Uzm. Dr. Soylu, özellikle çocuk ve gençlerde ekran süresinin kontrolsüz artmasının dikkat dağınıklığı, uyku bozuklukları, sosyal izolasyon ve depresyon riskini yükselttiğini belirtti. Bilgiye erişimin hızlanması ve sosyal medyanın hayatın merkezine yerleşmesinin, farkında olmadan bireyleri dijital dünyaya bağımlı hale getirdiğini ifade eden Uzm. Dr. Soylu, “Bu yüzden dijital bağımlılıkla mücadelede, düzenli aralıklarla dijital detoks yapmak hem ruh sağlığı hem de sosyal ilişkiler açısından hayati önem taşıyor” diye konuştu.

‘YOĞUN STRES TETİKLİYOR’

Yoğun stresin tetiklediği davranışsal bağımlılıkların giderek arttığını dile getiren Uzm. Dr. Soylu, “Dijital bağımlılık ve alt türleri olan dijital oyun bağımlılığı, internet ve akıllı telefon bağımlılığı; alışveriş, kumar, egzersiz, yemek, kişilerarası ilişki ve çalışma bağımlılıkları günümüzde çok sık görülüyor. Henüz tanımlama aşamasında olan yeni bağımlılık türleri de ekleniyor. Ancak bunların içinde en hızlı artan ve en yaygın olan dijital bağımlılıktır” ifadelerini kullandı.

Dijital bağımlılığın önüne geçilemez bir salgın gibi yayıldığını ve ‘modern çağın vebası’ olduğunu belirten Uzm. Dr. Soylu, bağımlılığın tanımını şöyle yaptı:

“Bireylerin akıllı telefon, tablet, bilgisayar gibi cihazlara ve sosyal medya, oyunlar, video platformları, çevrimiçi alışveriş gibi içeriklere patolojik şekilde bağlanması dijital bağımlılıktır. Sosyal medya, dijital oyun, internet, online alışveriş, dizi-film izleme ve bilgi edinme bağımlılığı bu grupta yer alır.”

BELİRTİLERE DİKKAT

Dijital bağımlılığın kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini ve sağlığını olumsuz etkileyen belirtilerle kendini gösterdiğini söyleyen Uzm. Dr. Soylu, şu bilgileri paylaştı:

“Kontrolsüz kullanım isteği, zaman yönetiminde zorluk, uyku bozukluğu, iş ve okul başarısında düşüş, sosyal izolasyon, stres, kaygı, sinirlilik, depresyon, fiziksel sağlık sorunları, yalan söyleme ve gizleme davranışları yaygındır. Bağımlı olanların çoğu durumunun farkında değildir. Erken yaşlarda başlayan bu alışkanlık, zamanla hayatın merkezine yerleşir ve psikososyal sorunlara yol açar.”

‘NEDENLERİ ÇOK BOYUTLU’

Bağımlılığın biyopsikososyal temelleri olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Soylu, ödül ve tatmin arayışı, kolay erişim, sosyal onay ihtiyacı, kaçış isteği, yalnızlık ve sürekli güncel kalma çabasının bu sorunu beslediğinin altını çizdi.

Dijital bağımlığının oluşturduğu sorunlara değinen Uzm. Dr. Soylu, “Dijital bağımlılık uzun vadede dikkat dağınıklığı, kaygı, depresyon, özgüven problemleri gibi ruhsal; göz yorgunluğu, duruş bozukluğu, baş ağrısı, obezite gibi fiziksel; yüz yüze iletişim becerilerinde zayıflama gibi sosyal sorunlara yol açabilir. Erişkin yaşta bu sorunlar artarak devam eder, iş ve okul performansını düşürür, sosyal izolasyona, özgüven kaybına ve hatta maddi problemlere neden olabilir” dedi.

‘DİJİTAL DETOKS, UYKU KALİTESİNİ ARTIRIYOR’

Dijital bağımlılıkla mücadelede zaman sınırları koymanın, alternatif etkinlikler geliştirmenin, ebeveynlerin rol model olmasının ve dijital detoksun önemli olduğunu belirten Uzm. Dr. Soylu, dijital detoks hakkında şunları söyledi:

“Dijital detoks, belirli süreyle teknolojik cihazlardan ve sosyal medyadan uzak durmaktır. Bu sayede hem bağımlılık etkilerinden kurtulmak hem de gerçek dünyayı deneyimlemek mümkündür. İyi bir dijital detoks uyku kalitesini artırır, kaygı ve stresi azaltır, odaklanmayı geliştirir, fiziksel sorunları hafifletir ve sosyal ilişkileri güçlendirir.”