GÜNCEL
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ile BM Kadın Birimi tarafından yayımlanan yeni rapor, kadınlara yönelik ölümcül şiddetin boyutlarını çarpıcı verilerle ortaya koydu. Rapora göre dünya üzerinde her 10 dakikada bir kadın ya da kız çocuğu, onu tanıyan biri tarafından – partneri, kocası ya da bir aile üyesi – öldürülüyor.
BBC News Türkçe'de yer alan habere göre 2024 yılında yaklaşık 50 bin kadın ve kız çocuğu, partnerleri veya aile bireyleri tarafından öldürüldü. Bu rakam, kadın ve kız çocuklarına yönelik tüm kasten öldürme vakalarının yüzde 60’ına denk geliyor.
EV, KADINLAR İÇİN EN TEHLİKELİ ALAN
BM’nin 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında hazırladığı rapor, “kadınlar için en ölümcül yer hâlâ ev” tespitini yineliyor. Ev içi şiddetin dışında işlenen kadın cinayetlerinin de ciddi bir sorun olduğu belirtilirken, bu alanlara dair verilerin hâlâ sınırlı olduğu vurgulanıyor.
BM Kadın Birimi Politika Direktörü Sarah Hendriks, cinayetlerin sistematik bir şiddet zincirinin parçası olduğunu belirterek şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Kadın cinayetleri tek başına gerçekleşmiyor. Genellikle davranışları kontrol etme, tehdit ve taciz gibi çevrimiçi ortamlarda da devam eden bir şiddet döngüsünün parçası oluyorlar.”
KITALAR ARASINDA BÜYÜK FARKLAR: EN YÜKSEK ORAN AFRİKA’DA
Rapora göre kadın cinayetleri, bölgelere göre ciddi farklılık gösteriyor.
100 bin kadın başına düşen öldürülme oranları şöyle:
Afrika: 3
Amerika: 1,5
Okyanusya: 1,4
Asya: 0,7
Avrupa: 0,5
UNODC geçici icra direktörü John Brandolino, ev içi alanın hâlâ büyük bir risk taşıdığını belirterek şunları söylüyor:
“Ev, dünya genelinde çok sayıda kadın ve kız çocuğu için tehlikeli ve bazen ölümcül bir yer olmaya devam ediyor.”
2024 yılında Avrupa ve Amerika’da işlenen kadın cinayetlerinin çoğunda failin partner olduğu saptandı. Bu oran Avrupa’da yüzde 64, Amerika’da yüzde 69.
CEZASIZLIK VE KORUMA AÇIKLARI ÖLDÜRÜYOR
Rapor, özellikle Arnavutluk’taki vakalara dikkat çekiyor. Kadın cinayeti mağdurlarının yüzde 90’ı, öldürülmeden önce fail tarafından daha önce şiddete maruz bırakılmış. Bazıları ise faillerin cezaevinden çıkmasından sadece birkaç gün sonra, koruma kararlarına rağmen öldürüldü.
Rapora göre birçok vakada ateşli silah, kesici ya da künt aletler veya doğrudan fiziksel güç kullanılmakta; cinayetlerin başlıca nedenleri arasında kıskançlık, ayrılığı kabul etmeme, polise ihbar sonrası misilleme ve ayrılık sonrası yeni ilişkilere tahammülsüzlük yer almaktadır. Bu şiddet döngüsünden yalnızca kadınlar değil, çocuklar da ağır biçimde etkilenmektedir; nitekim Arnavutluk’ta kadın cinayetleri sonucu annesini kaybeden 35 çocuğun yaşadığı travmanın altı çizilmektedir.
Lesotho Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, 15-49 yaş arasındaki kadınların %44’ü, partnerleri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete uğruyor. Ancak birçok ülkede güvenilir veri hâlâ yetersiz.
Raporda ayrıca aile içi şiddetin, alkol kullanımının ve toplumsal çatışmaların kadın cinayetlerini tetikleyen başlıca unsurlar olduğu belirtiliyor.
Rapor, cinayetlerde ateşli silahların kritik bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Buna göre partner şiddeti faillerinin ateşli silah bulundurması, kadın cinayeti riskini önemli ölçüde artırıyor. Ayrıca aynı ev içinde birden fazla kurban oluşma riski yüzde 70 yükseliyor.
Teknoloji de şiddetin yeni aracı hâline gelmiş durumda. Raporda siber takibin ve çevrimiçi tacizin yaygınlaştığı vurgulanıyor:
“Birleşik Krallık’ta 2011-2014 yılları arasında yayınlanan 41 aile içi cinayet incelemesinin analizi, vakaların %58,5’inde mağdurun öldürülmesinden önce zorlayıcı kontrol ve gözetim uygulamak için teknolojinin kullanıldığını gösteriyor.”
Gazeteciler, politikacılar ve aktivistler gibi kamuoyunda görünür kadınların teknoloji destekli şiddete çok daha fazla maruz kaldığına dikkat çekiliyor.
ÇÖZÜM: DAHA GÜÇLÜ YASALAR VE ERKEN MÜDAHALE
Raporda, kadın cinayetlerinin önlenebilir olduğunun altı çiziliyor.
Bunun için önerilen başlıca adımlar:
Daha güçlü ve uygulanabilir yasalar
Koruma emirlerinin gerçek anlamda uygulanması
Riskli ilişkilerde erken müdahale
Ateşli silahlara erişimin sınırlandırılması
Daha kapsamlı ve şeffaf veri toplanması
Kadın cinayetlerini tetikleyen risk faktörleri arasında ise ateşli silah erişimi, takip, ilişki bozulmaları ve madde bağımlılığı yer alıyor.
Sayfa başına git
